(9) VERANDEREN,

Veranderen, 

Op de website van een vriend (www.goedinjevel.nl) las ik een steengoede column over het wel of niet veranderen van je wezen. Je bent wie je bent en wezenlijk veranderen lijkt me niet bevorderlijk voor iemands welzijn. Toch werk ik zelf ook steeds aan een verandering. Of beter gezegd: ik doe mijn best om bekwaam te worden in hetgeen ik onbekwaam ben. Ik matig hetgeen waarin ik overdrijf. Ik streef ernaar om niet te oordelen, gezonder te leven en meer te sporten. Waar ik voorheen nog niet tot drie kwam, daar tel ik nu –meestal- tot tien. Ik wil leren van mijn fouten en het beste halen uit een tegenslag. Het is niet nobel om superieur aan een ander te zijn, ik wil liever superieur zijn aan mijn vroegere “ik”.
Voor degene die van zichzelf vindt dat er nog veel te leren en te veranderen valt, schrijf ik het onderstaande neer. Mijn inspiratiebronnen waren in deze Ben Tiggelaer en het dagelijks leven. Wanneer je van jezelf vindt dat je perfect bent en deze voortreffelijke persoon tot aan het bittere einde wilt blijven: STOP NU! ….. en lees niet verder.

Wanneer we meer leiding willen geven aan de moeilijkste persoon op aarde, jezelf, zullen we moeten veranderen. Om dromen te verwezenlijken, groot of klein, zullen we ons gedrag van bepaalde disciplines moeten voorzien. Een topsporter die goud haalt op de Olympische Spelen heeft ook ooit besloten zijn gedrag en zijn gewoontes aan te passen om zijn doelen te bereiken. Ook menig succesvol ondernemer levert een soort topsport en zal er gewoontes voor moeten laten of juist een aantal goede gewoontes voor moeten ontwikkelen.
Om een succesvoller, gezonder en gelukkiger leven te leiden is het belangrijk dat we weten wat we aan ons zelf willen veranderen. De mate waarin je gemotiveerd bent om je droom te verwezenlijken is mede bepalend voor de discipline die je ervoor op kunt brengen. Het bewust worden van jouw tekortkomingen laat jou weten waar jij jezelf wil veranderen om succesvoller te zijn en welke resultaten je wil bereiken door veranderen.
In beginsel komen veranderingen tot stand door goede voornemens, voornemens waarvan tachtig procent gedoemd zijn te mislukken. Van de goede voornemens die op 1 januari gemaakt worden mislukt de helft binnen een half jaar. Na vijf jaar is tachtig procent teruggevallen. Bovenstaande cijfers werden aangetoond door onderzoeken.

Het veranderen gebeurt in het bewust geplande gedrag, wat slechts tien procent is van ons gedrag in zijn geheel. Negentig procent van onze handelingen worden bepaald door ons onbewust en ongepland gedrag. Je kunt het vergelijken met een ijsberg. Het deel onder water kun je vergelijken met ons onbewuste en ongeplande gedrag en het deel boven water ons bewust en geplande gedrag. Dus de meeste handelingen die we dagelijks doen zijn de handelingen van ons “onderwater gedeelte” oftewel ons onderbewuste, zoals ons dagelijks werk of autorijden. Als we deze dingen bewust en gepland moesten doen zouden ze veel te vermoeiend zijn. Je kunt je niet voorstellen dat je bij het autorijden moest nadenken over welke voet de gas- rem- of koppelingspedaal moest bedienen. Wanneer we acht uur per dag moesten werken zonder het grootste gedeelte op de automatische piloot te doen hielden we een gewone werkdag niet vol.
Volautomatisch gedrag noemen we conditionering.
Hoe eenvoudig zou het zijn wanneer onze goede voornemens geconditioneerd gedrag zouden zijn.
Ook past men de gouden regel van éénentwintig vaak toe om een nieuwe gewoonte tot geconditioneerd gedrag te maken. Wanneer jij je voorneemt om iedere avond een uur te wandelen moet je dat ook éénentwintig keer doen zonder onderbreking. Als je de gewoonte onderbreekt omdat je een keertje te moe bent of het weer is eens niet goed dan wordt het geen automatisme.
Ik heb al zo vaak voorgenomen mijn auto wekelijks door de wasstraat te rijden. Ik ben nooit verder gekomen dan twee keer achter elkaar. De derde week heb ik zogenaamd geen tijd, de vierde week regent het dus dat is dan zonde en vervolgens zit het vuil weer zo ingebakken dat de wasstraat hem toch niet goed schoon krijgt. Mijn goede voornemen is weer mislukt totdat er weer iemand op mijn -ooit- witte bus schrijft: “binnenkort ook in het wit verkrijgbaar”.

Vier stappen naar verandering,

De dingen die we onbewust en ongepland doen kosten dus minder energie dan de dingen die we bewust en gepland doen. De wens om te veranderen moet vertaald worden naar ons gedrag, met name ons onbewuste gedrag.
We doen dit in vier stappen.
-onbewust onbekwaam
-bewust onbekwaam
-bewust bekwaam
-onbewust bekwaam 
In eerste instantie zijn we nog niet bewust van hetgeen waarin we onbekwaam zijn, dit noemen we onbewust onbekwaam.
Vervolgens moeten we weten wat we aan ons gedrag willen veranderen, hetgeen waarin we onbekwaam zijn, dit noemen we bewust onbekwaam.
Onze goede voornemens en onze wilskracht zorgen ervoor dat we bewust bekwaam worden in hetgeen waarin we tekort schieten. Nu moeten we dit zolang volhouden dat onze veranderingen in ons gedrag van het bewuste naar het onbewuste verhuist, oftewel: onbewust bekwaam.

Waardoor houden we goede voornemens meestal niet vol?

Dat komt omdat we sterker denken aan hetgeen we verliezen dan de voordelen die veranderen ons te bieden hebben. Onderzoeken hebben aangetoond dat mensen ongeveer twee en een half keer meer moeite doen om iets niet te verliezen dan iets te winnen. Bijna niemand zou in zijn auto stappen en vervolgens vijf kilometer rijden om vijf euro te verdienen. Echter wanneer iemand bij thuiskomst zijn bonnetje van de supermarkt controleert en ziet dat de caissière een voor de klant nadelige fout heeft gemaakt van twee euro, is men in staat om er vijf kilometer voor te lopen. Mijn vorige artikel schreef ik voor de rokers die graag terug willen naar de tijd in hun leven waarin zij compleet gelukkig waren zonder verslaving. Eén van mijn valkuilen destijds was het verlies. Wanneer een roker stopt op wilskracht zal hij op een gegeven moment alleen maar denken aan hetgeen hij verliest in plaats van dat wat hij wint.Ik beloofde mijn dochter Jill twee jaar lang iedere week vijf euro zakgeld als ze Limburgs dialect tegen ons zou praten. Maar hoe ik ook preekte en haar vertelde wat ze er van kon kopen op jaarbasis, ze bleef stug Nederlands praten. Pas toen ik haar vijf euro gaf en dreigde het na een week weer af te pakken als ze geen dialect tegen ons sprak begon, ze direct haar vijfeuro-biljet te verdedigen.
De angst om te verliezen weegt zwaarder dan de wetenschap wat we te winnen hebben bij een gedragsverandering.
Kiezen we voor een gezonder eetpatroon dan verliezen we onze snelle hap bij de snackbar. Staan we zeven dagen per week vroeg op dan verliezen we onze zondagmorgen om uit te slapen. Volgen we een studie om onze kansen op de arbeidsmarkt te vergroten dan verliezen we onze vrije tijd om leuke dingen te doen. Kortom: pijn weegt dubbel zo zwaar als plezier!

Goed is de vijand van geweldig!

Wanneer het “best” goed gaat zijn we minder gemotiveerd om het beter te laten gaan. Als je doet wat je altijd deed zal je ontvangen wat je altijd hebt ontvangen. Tot nu toe wekt dit artikel de indruk dat het veranderen van gedrag een pijnlijk gebeuren is. Wanneer ik zeg dat het gewicht van discipline slechts grammetjes is en spijt tonnen weegt dan klinkt dat nu een beetje paradoxaal. Maar niets is minder waar! Jouw gedrag aanpassen aan de doelen die je jezelf stelt is niet gemakkelijk, maar de spijt die je hebt wanneer jouw tegenslagen te wijten zijn aan de slechte gewoontes die je door gebrek aan wilskracht niet hebt kunnen veranderen, weegt vele malen zwaarder.
Dit geldt voor zowel voor de disciplines die nodig zijn om gezond te blijven als de inspanning die je moet leveren om succesvol te zijn.

Denk anders, doe anders en voel anders en geloof me…….er gebeurt iets anders!